Cúng Tất Niên là gì? Đây là một câu hỏi thường gặp khi Tết Nguyên Đán đến gần. Tất Niên là một trong những nghi lễ truyền thống quan trọng nhất của người Việt, đánh dấu sự kết thúc của năm cũ và chuẩn bị chào đón năm mới với niềm hy vọng và may mắn.

Bài viết này sẽ đi sâu vào định nghĩa, ý nghĩa văn hóa, và hướng dẫn chi tiết về thời điểm, cách chuẩn bị mâm cúng Tất Niên để gia đình bạn thực hiện nghi lễ một cách trang trọng, đúng mực.

Mục lục

Định Nghĩa “Cúng Tất Niên Là Gì?”

Cúng Tất Niên là gì?

Cúng Tất Niên là gì? Cúng Tất Niên là nghi lễ truyền thống được tổ chức vào ngày cuối cùng của năm (thường là chiều 30 Tết, hoặc 29 Tết nếu tháng Chạp thiếu). Từ “Tất Niên” (Tất: hết, Niên: năm) có nghĩa là kết thúc năm cũ.

Tên gọi khác: Lễ cúng Tất Niên, Lễ cúng Giao Thừa sớm.
Địa điểm cúng: Thường bao gồm cúng ngoài trời (cúng Thổ Công, Thần Tài, Thần Linh) và cúng trong nhà (cúng Gia Tiên).

Cúng Tất Niên không chỉ là dâng mâm cỗ mà còn là tổng kết mọi hoạt động trong năm, là lời cảm tạ sâu sắc gửi đến các vị thần linh, tổ tiên đã phù hộ cho gia đình suốt một năm dài được an khang, thịnh vượng.

Xem thêm: Bàn Thờ Ngày Tết Miền Nam: Linh Hồn Của Mùa Xuân

Ý Nghĩa Văn Hóa Và Tâm Linh Của Lễ Tất Niên

Hiểu rõ cúng Tất Niên là gì sẽ giúp ta trân trọng hơn giá trị truyền thống của nghi lễ này:

Tạ Ơn Thần Linh và Kết Thúc Công Việc

Cúng Tất Niên là gì? Lễ Tất Niên là dịp để gia chủ tỏ lòng biết ơn các vị thần đã cai quản, bảo vệ đất đai, nhà cửa và công việc của gia đình. Nghi thức này báo hiệu rằng mọi công việc của năm cũ đã hoàn thành, chính thức bước vào kỳ nghỉ Tết.

Kết Nối Âm Dương và Sum Vầy Gia Đình

Nghi thức khép lại năm cũ và sum vầy gia đình

Nghi thức khép lại năm cũ và sum vầy gia đình

Đây là thời khắc quan trọng để con cháu cúng bái và mời ông bà, tổ tiên về nhà ăn Tết cùng gia đình. Bữa cơm Tất Niên sau lễ cúng là bữa cơm đoàn viên thiêng liêng và ấm áp nhất trong năm.

Cầu An Lành và May Mắn

Thông qua mâm cỗ Tất Niên tươm tất, gia chủ gửi gắm mong ước về một năm mới không chỉ đầy đủ mà còn sung túc, hạnh phúc, cầu xin Thần Phật và Tổ tiên tiếp tục phù hộ cho con cháu trong năm sắp tới.

Xem thêm: [Giải Đáp] Cúng Ông Công Ông Táo Ở Đâu Là Đúng Nhất?

Thời Điểm Và Cách Chuẩn Bị Cúng Tất Niên Trong Nhà

Lễ cúng Tất Niên cần được chuẩn bị chu đáo về thời gian và lễ vật để đảm bảo sự trang nghiêm:

Thời Điểm Tiến Hành

Lễ Tất Niên thường được tiến hành vào buổi chiều tối (từ 15h00 đến 17h00) của ngày 30 Tết (hoặc 29 Tết). Đây là giờ hoàng đạo, là thời điểm kết thúc một ngày và kết thúc một năm.

Sắp Đặt Mâm Cúng

Mâm cỗ cúng Tất Niên được đặt trang trọng trên bàn thờ gia tiên (hoặc một bàn riêng giữa nhà nếu mâm cúng quá lớn).

Loại Vật Phẩm	Chi Tiết Cần Có	Ý Nghĩa/Lưu Ý
Món Ăn Mặn	Bánh Chưng/Bánh Tét, gà luộc/thịt kho trứng, xôi gấc, giò chả…	Tùy theo phong tục 3 miền, thể hiện sự no đủ.
Vật Phẩm Khác	Hương, nến (đèn cầy), trầu cau, rượu, trà.	Hương nến thắp sáng để mời Tổ tiên.
Hoa Quả	Mâm ngũ quả đã được bày biện sẵn.	Biểu tượng của sự sung túc và may mắn.
Vàng Mã	Tiền vàng, mũ áo, sớ cúng Tất Niên (cần chuẩn bị kỹ).	Dâng cho Thần linh và Gia tiên.

Thực Hiện Nghi Thức

Gia chủ (thường là người đàn ông lớn tuổi nhất) sẽ thắp hương, khấn vái và đọc bài cúng Tất Niên trong nhà để mời tổ tiên về ăn Tết, tạ ơn và cầu an.

Bài Cúng Tất Niên Trong Nhà (Trích Dẫn Văn Khấn)

Văn khấn đầy đủ nhất cho gia đình

Cúng Tất Niên là gì? Sau khi thắp hương, gia chủ cần thành tâm đọc bài cúng Tất Niên với lòng thành kính cao nhất:

“Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

… Con kính lạy Tiên linh, Hiển khảo, Hiển Tỷ, Tổ Khảo, Tổ Tỷ nội ngoại gia tiên.

Hôm nay là ngày … tháng Chạp năm … (ví dụ: ngày 30 tháng Chạp năm Giáp Thìn).

Thời khắc Tất Niên đã đến. Con cháu sắm sửa hương hoa, cơm canh, lễ vật, kính bày lên trước án. Kính cẩn thưa trình:

Năm cũ sắp qua, Tết Nguyên Đán sắp tới. Chúng con thành tâm cúi lạy, xin tạ ơn các vị Thần linh, Thổ Địa đã phù hộ cho gia đình chúng con trong suốt một năm qua được bình an, mạnh khỏe… Nay kính mời các chư vị Giáng lâm, thụ hưởng lễ vật.

Con cháu lại kính mời Tiên linh, Tổ tiên nội ngoại, chư vị Hương hồn, về thụ hưởng lễ vật, độ trì cho con cháu trong nhà.

Chúng con cầu mong năm mới gia đình được an khang, thịnh vượng, vạn sự như ý…”

(Đọc xong, cúi lạy và chờ hương tàn để hóa vàng)

Xem thêm: Văn Khấn Mùng 3 Tết: Nghi Lễ Quan Trọng Và Bài Cúng Chuẩn Nhất

Kết luận

Lễ cúng Tất Niên là gì không chỉ là một nghi thức mà còn là sợi dây kết nối văn hóa và tình cảm gia đình. Việc hiểu rõ cúng Tất Niên là gì và thực hiện nghi lễ một cách thành tâm sẽ giúp gia đình bạn có một cái Tết ấm cúng, trọn vẹn ý nghĩa truyền thống và rước được nhiều tài lộc vào nhà.

Bí Mật Cúng Tất Niên Là Gì? Cách Cúng 30 Tết Rước Tài Lộc